چناچه این اصول از دوران کودکی مورد نظر قرار گرفته و عمل شود اثرات بسیار نیکویی در دوران سالمندی خواهد داشت.
1. مصرف مقدار مناسب کالری برای تولید انرژی لازم با مراعات کمخوری و در عین حال جلوگیری از گرسنگی و بخصوص جلوگیری از تشنگی.
2. ننوشیدن فراوردههای الکلی.
3. خودداری از مصرف توتون، تنباکو و سیگار، چپق یا پیپ و حتی قلیان.
4. خودداری از مصرف مواد مخدر و خوابآورها و محرکها.
5. خودداری از مصرف قهوه و کاکائو زیرا این مواد موجب بالا رفتن چربیهای خون میشوند همچنین مصرف هرچه کمتر مواد چربی بخصوص چربیهایی که در حرارت معمولی جامد هستند. مصرف متعادل چربیهای مایع مانند روغن زیتون و روغنهای گیاهی دیگر که در حرارت معمولی مایع هستند به مقدار پانزده گرم در روز مفید است و چون حاوی ویتامینهای محلول در روغن میباشد برای انجام بعضی از فعل و انفعالات بدن مثل انعقاد خون، جذب کلسیم و . . . ضرورت دارند. باید یادآور شد که مصرف روغنهای معدنی نظیر پارافین مایع زیانبخش است.
6. امساک در مصرف مواد قندی بخصوص قند سفید (ساکاروز)
7. بطور متوسط 8 ساعت خواب در شبانهروز.
8. رعایت تعادل بین کار جسمی و فعالیت روانی.
9. استفاده از ویتامینها از ابتدای تولد در دوران رشد و میانسالی و سالمندی.
10. استفاده از املاح منیزیوم چرا که منیزیوم در تولید بعضی از آنزیمهای حیاتی که در دوران پیری دچار کاهش میشوند و در سوخت و ساز تولید انرژی اهمیت بسزایی دارند بسیار موثر است.
11. فراهم کردن امکانات آرامش روانی.
مسائل درمانی سالمندان
با آنچه گذشت فعالیت دستگاههای مختلف بدن سالمندان با جوانان و میانسالان تفاوتهایی دارد که بدون توجه به اصول یاد شده در درمان آنها موفقیتی بدست نمیآید. این تفاوتها ممکن است مربوط به نارسایی جریان خون، اختلال در ترشح ادرار و دفع کلیوی، اختلالات سوخت و ساز (مثلا کم شدن فعالیت آنزیمهای حیاتی که برای سوخت و ساز بدن لازماند) و یا به علت رفع نشدن به موقع یا تاخیر در دفع دارو از راه ادرار باشد که سبب پیدایش سریع عوارض جانبی دارو و موجب مسمومیت و واکنشهای نامطلوب میشود. بیماران مسن بعلت ابتلا به اختلالهای مختلف معمولا داروهای متعددی مصرف میکنند که این خود خطر ناسازگاریهای داروها را با یکدیگر بههمراه دارد.
تشخیص عوارض جانبی داروها در افراد مسن مشکلتر است چرا که افراد پیر در بیشتر موارد دچار گیجی، بیاشتهایی، اختلالات گوارشی و لرزش و ... میباشند که ممکن است با عوارض دارو اشتباه شوند. از طرف دیگر به علت ضعف دید چشم مشکل میتوانند دستورات دارویی را بخوانند و بعلت ضعف شنوایی دستورات شفاهی را هم بهخوبی نمیشنوند و همچنین بعلت کمبود حافظه ممکن است دستورات را فراموش کنند و یا به درستی بکار نبندند. افراد مسن در اثر تحلیل ماهیچهای و کم شدن حجم بدن باید مقدار کمتری دارو مصرف کنند، همچنین بهسبب اختلال اعمال قلب، کبد و کلیه باید در مصرف خوابآورها، آرام بخشها، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد تشنج (که بیشتر برای درمان لرزشها بکار میروند) بسیار محتاط بود زیرا مقداری که برای جوانان مصرف میشود در افراد مسن ممکن است موجب مسمومیت شود.
داروهایی که برای اختلالهای قلبی بکار میروند نظیر دیژیتال و کینیدین و بسیاری از داروهای قلبی دیگر در افراد مسن دارای نیمه عمر طولانیترند لذا به مقدار کمتری تجویز میشوند. داروهای ضد انعقاد مانند آسپرین، چون ممکن است موجب خونرویهای شدید شوند باید بهمقدار کمتر و تحت کنترل دقیق آزمایشگاهی و شمارش تعداد پلاکتها تجویز شوند. به هر حال درمان افراد مسن باید با احتیاط بیشتری همراه باشد و بخصوص باید از مصرف خود سرانه داروها در دوران پیری خودداری شود، ضمنا پرستاری از سالمندان که خود رشتهای تخصصی در پرستاری است از اهمیت خاصی برخوردار است که در اینجا مجال پرداختن به آن نیست. ( 5 )
راهکار های روبرویی با بازنشستگی
- بازنشستگی و سالمندی سال های رشد و کمال است ، سال های بلوغ ، زمان تغییر به سوی مسیری جدید .به معنای فرصت برای اینکه هر طوری که شما می خواهید باشید. هر طوری که می خواهید برنامه ریزی کنید . زمان در دست شماست .تازه در شروع نیمه راه زندگی هستید با توشه ای از تجربه ، دانش و مهارت های ارزشمند .بالا رفتن سن یکی از مراحل تغییر است ، یکی از مراحل رشد که از شروع می شود .در کودکی بیش از ایستادن بارها به زمین افتاده اید . در جوانی بر اثر فقدان دانش و تجربه ، اشتباهات و لغزش های زیادی کرده اید .در اوایل بزرگسالی مجبور به یادگیری دانش و حرفه ای بوده اید . مجبور به پذیرش نقش های جدید بودید ، نقش همسر ، نقش والد ، نقش عروس یا داماد ، نقش کارمند ، نقش تأمین کننده منابع مالی خانواده ، نقش برنامه ریز تحصیلی انتخاب مدرسه ، رشته تحصیلی دانشگاه برای فرزند ، نقش نظارت بر امور مالی ، تربیتی ، ارتباطات خانوادگی.
بازنشسته ها چه در پیش رو دارند ؟
- بازنشستگی زمانی برای آزادی و استقلال از مسئولیت های محدود کننده کار ، فرزندان و تحصیلاتشان.
- آزادید که هر کجا و هر زمان که بخواهید سفر کنید و با هر کس که دلتان می خواهد معاشرت کنید.
- دیگر فرزندانتان کوچک و دست و پا گیر نیستند.
- مجبور نیستید گزارش کار خود را رأس موعد مقرر تحویل رئیستان دهید.
- اگر هنوز فرزندان کوچک ، نوجوان و جوانی دارید می توانید شاهد رشد و شکوفایی آن ها باشید.
- اگر صاحب نوه ای هستید شادیها و خنده های آنان را می بینید و با آن ها کودکانه بازی می کنید و لذتی که در دوران اشتغال محروم از دیدن فرزندتان بودید جبران می کنید.
- اگر والدین و اقوام نزدیکی را هنوز در کنار خود دارید فرصت را مغتنم دارید، از تجارب آنها استفاده کنید و از خدمت و مراقبت و مصاحبت آنها لذتی وافر ببرید.
- زندگی زناشویی ، طی سال های اشتغال عجولانه ، بی تجربه ، مملو از دغدغه های جوراجور و با هراس باروری همراه بود. لیکن در سالهای سالمندی با امنیت خاطر بیشتر و فارغ از دغدغه های دوران جوانی و میانسالی و با توشه ای از تجربه و دانش همزیستی زناشویی می توان ماه عسل و زندگی دوباره را شروع کرد.
- در این دوران زمان بیشتری برای تمرینات ورزشی ، تغذیه بهتر و رسیدگی بیشتر به وضعیت سلامت جسم و روحی خود دارید.
- شما فرصت بیشتری برای شناخت و درک عمیق تر ذهن و روح ، عواطف و احساسات خود دارید با مروری به گذشته ، کارنامه زندگی خود را ورق بزنید و از یادآوری خاطرات خوب لذت ببرید و خاطرات و تجارب ناخوشایند خود را تجزیه و تحلیل کرده و از آنها بیاموزید.
- شما حتی فرصت بازگشت به پشت میزهای دانشگاه را دارید چرا که این میزها احساس جوانی ، سرزندگی ، رشد و کمال را در انسان زنده می کند.
- اگر از شغلتان ناراضی بوده اید فرصتی برای یک شغل مورد نظرتان را می یابید.
- جامعه شناسان دو رخداد زندگی که به آسیب روحی می انجامد و هم ایجاد استرس می کند و تغییراتی را در الگوی زندگی پدید می آورد را شناسایی کرده اند ، بازنشستگی بعنوان اولین ضربه روحی و مرگ همسر دومین آن ذکر شده ، امروزه سالمندان می توانند با برنامه ریزی برای دوران بازنشستگی این وقایع را بشناسند و اثر آن برطرف نموده و یا کاهش دهند. باتوجه به بالا رفتن سطح سلامت و امید به زندگی افراد جامعه ، مسئولین جامعه می بایست برنامه ریزی خاصی برای سالمندان از جمله موارد زیر انجام دهند.
1- گسترش بیمه های تکمیلی برای بازنشستگان ، فرزندان و والدین آنها مشابه با شاغلین
2- فراهم نمودن امکانات ورزشی ، رفاهی وتفریحی و برگزاری تورهای مسافرتی داخل و خارج از کشور با تخفیف های ویژه
3- استفاده از وام های کم بهره
4- چک آپ های مستمر و منظم جسمی و روانی
5- تهیه بروشورهای بهداشت و سلامت جسم و روان و تغذیه سالم
6- برگزاری کارگاه های آموزشی برای شاغلین در آستانه بازنشستگی برای آشنایی با روشهای مقابله با استرس و افسردگی و برنامه ریزی دوران بازنشستگی
7- استفاده از توانمندی های علمی ، پژوهشی و اجرایی بازنشستگان در زمینه های مختلف
منابع : 1- "Introduction to Developmental Psychology", Kendra Van Wagner ,
http://psychology.about.com /
2- سایت : کلینیک فراروان
3- موسس? روانشناختی کاریزما مشاور (www.charismaco.com )
4- دانشنامه رشد
5- همان
6- افسانه وکیلی
تنظیم وجمع بندی : حمید رحیمی 6/9/